[openstandaarden] Uitpers antwoord

Fri Aug 29 09:27:47 CEST 2003

---------
Versie 3
Opmerkingen van Herman verwerkt
---------

pvb at tijd.com schreef:
> Beste,
> 
> Ik heb al een paar berichten gekregen van jullie. De thematiek is zeer
> interessant, maar wat ik graag zou hebben is een niet al te lange tekst over
> de problematiek in het algemeen, die ik dan zou kunnen plaatsen in de
> rubriek Discussie van Uitpers of als artikel. Het eerst volgend nummer wordt
> vrijdagavond afgesloten, als dit niet meer haalbaar is dan kan het zeker
> voor het oktober nummer dat rond 25-26 september wordt beëindigd.
> 
> Veel groeten,
> 
> Paul Vanden Bavière
> Uitpers

Beste,

Aangezien de stemming naar alle waarschijnlijkheid nog in september zal 
plaatsvinden, hadden we graag nog een artikeltje gezien in het september 
nummer.  U kunt onderstaande tekst al dan niet gewijzigd overnemen, of hem 
gebruiken als informatiebron.

Vriendelijke groeten,
Tijl Vercaemer
namens OpenStandaarden.be

Tijl Vercaemer
Paul Fredericqstraat 26
9000 Gent
09/329.02.18

Het zwaard van Damocles boven de Europese soft-KMO's
-----------------------------------------------------------------------------------

De ontwikkeling van nieuwe producten is vaak een dure en tijdrovende 
aangelegenheid.  Bedrijven willen hier dan ook niet in investeren als ze niet 
de zekerheid hebben dat dat nieuwe product hen uiteindelijk ook iets zal 
opbrengen.  De oorspronkelijke bedoeling van patenten was om deze zekerheid 
te bieden voor uitvindingen waarvan de realisatie zware investeringen 
vereist. De uitvinder krijgt het alleenrecht om zijn uitvinding voor een 
beperkte periode te verkopen.  Patenten zijn dus een soort noodzakelijk 
kwaad, dat nuttig kan zijn om innovatie te bevorderen.

(ik wou in de laatste zin niet nogmaals die investeringen vernoemen, maar ik 
denk dat ons punt duidelijk is)

Dit is niet van toepassing voor innovatie in software: software is altijd een 
combinatie van kleine, triviale stukjes code.  Het geheel kan een goed, 
vernieuwend programma zijn, en het kan inderdaad een tijdje duren voor je de 
juiste oplossing gevonden hebt, maar ieder goed programma blijft de 
combinatie van gekende, eenvoudige principes.  Van zware investeringen is 
trouwens geen sprake.

Software kun je bij wijze van spreken ook niet uit elkaar vijzen en namaken.  
Als je geen inzage hebt in de broncode is het vrijwel onmogelijk om uit te 
vissen hoe alles precies werkt.  Deze geheimhouding biedt samen met het 
auteursrecht voldoende garanties voor een programmeur opdat niemand met zijn 
werk kan gaan lopen.  Volgens het auteursrecht ben je trouwens automatisch 
eigenaar van je werk, een (dure) registratieprocedure, zoals bij patenten, is 
niet nodig. 

Toch buigt het Europees parlement zich momenteel over een voorstel van Arlene 
McCarthy, dat ook patenten op software mogelijk zou maken.  In zekere zin is 
dat een legalisering van de huidige situatie: het Europees patentenbureau 
heeft al zo'n 30 000 illegale software patenten toegekend.  Heel wat van die 
patenten kun je bezwaarlijk innovatief noemen.  Enkele voorbeelden: EP0689133 
heeft betrekking op menu's met tabs, EP394160 gaat over de progress bar en 
zowat elke vorm van verkoop via het internet vormt een inbreuk op EP803105. 
Veel van die patenten zijn bovendien in handen van bedrijfjes die helemaal 
geen software maken.  De enige activiteit van die bedrijven is patenten 
schrijven op triviale zaken, om snel geld te verdienen.  Omdat de 
bewijskracht bij de verdediging ligt, is het vaak goedkoper aan zo'n 
patent-piraat toe te geven, dan het patent aan te vechten.  

Niet alleen jezelf verdedigen, ook zelf patenten aanvragen is een zeer dure 
aangelegenheid.  Een KMO kan dan ook niet op tegen een bedrijf als IBM dat 
tienduizenden patenten heeft.  Dit maakt meteen ook de enkele patenten die 
die KMO eventueel heeft waardeloos: Omdat vrijwel alle software patenten 
triviaal zijn heeft IBM zo goed als zeker een patent waar die KMO een inbreuk 
op pleegt. IBM kan zo makkelijk een cross-license overeenkomst afdwingen: de 
KMO mag IBM's technologie gebruiken en omgekeerd.  Patenten worden dus een 
soort verdedigingswapen dat je moet hebben om te kunnen programeren.

Programmeurs die als hobby software schrijven hebben helemaal niet de 
financiële mogelijkheden om patenten aan te vragen, of om zich voor een 
rechtbank te verdedigen.  Zij hebben geen andere keuze dan hun werkzaamheden 
te staken als ze in de buurt van een patent komen.  En ja, ook deze 
hobbyisten hebben een invloed op de economie.  Vrije software zoals de Apache 
server (de marktleider: meer dan 60% van de webservers draaien Apache) of het 
Linux besturingssysteem worden voornamelijk door dergelijke vrijwilligers 
ontwikkeld.

Laten we ook niet uit het oog verliezen dat met software patenten ook patenten 
op communicatie standaarden mogelijk worden.  Ook dit is een probleem.  Een 
voorbeeld: Microsoft domineert duidelijk de office markt.  Het MS Word 
formaat is dan ook het meest gebruikte formaat om teksten uit te wisselen.  
Indien Microsoft op dit formaat een patent neemt mag niemand anders 
programma's schrijven die met het MS Word formaat overweg kunnen.  Dat nu net 
dit formaat de dé facto standaard is voor het uitwisselen van teksten maakt 
het eventuele concurrenten zoals OpenOffice.org of Word Perfect ontzetten 
moeilijk omdat hun klanten geen documenten meer kunnen uitwisselen met MS 
Word gebruikers.  Software patenten zouden in dit geval concurrentie zo goed 
als onmogelijk maken.

Tot zover de nadelen en misbruiken, maar hoe zit dat nu met die innovatie?  
Slecht, zo wijzen studies uit.  Patenten hebben geen positief effect op het 
innoverend vermogen van bedrijven, er is zelfs een negatief effect op de 
economie.  ( http://www.researchoninnovation.org/swpat.pdf )  Software 
patenten zijn dus duidelijk geen goede zaak.  Zeker als je weet dat het 
grootste deel van de huidige Europese software patenten in handen zijn van 
Amerikaanse en Japanse firma's.  Meer dan 185 000 mensen ondertekenden dan 
ook de petitie van Eurolinux, tegen dit Europees voorstel.  Doch, er is  een 
machtige lobby van advocaten en andere belanghebbenden aan het werk.  Zij  
ruiken geld, en stellen alles in het werk om McCarthy's voorstel door het  
parlement te loodsen.  Laten we hopen dat dit zwaard van Damocles niet op de 
hoofden van de Europese software ontwikkelaars terecht komt. 